สรพ.ถกข้อห่วงใยประเมินคุณภาพ "รพ.สต." หากถ่ายโอนไปท้องถิ่น 1 ต.ค. ใครดูแลต่อ..

บอร์ดรับรองคุณภาพสถานพยาบาลฯ (สรพ.) รับฟังความคิดเห็นประเด็นถ่ายโอน รพ.สต.สู่อบจ. สกลนคร กรณีข้อห่วงใยรับรองคุณภาพสถานพยาบาลปฐมภูมิ ใครดูแลต่อ... เมื่อย้ายสังกัด คุณภาพจะเป็นเช่นไร ด้านผอ.สรพ.ชูเตรียมพร้อมกลไกมาตรฐานระบบสุขภาพอำเภอ หรือ  DHSA  สำหรับรพ.สต.ใน สธ. แต่หากสังกัดอื่น อยู่ที่ท้องถิ่นพิจารณา ด้านปลัด อบจ.รับเป็นตัวเลือกประเมินที่ดี

ตามที่จะมีการถ่ายโอนโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล(รพ.สต.) ให้แก่องค์การบริหารส่วนจังหวัด(อบจ.) ในวันที่ 1 ต.ค.2565 เป็นต้นไปนั้น เกิดคำถามในแง่ของการรับรองคุณภาพของ รพ.สต. ซึ่งที่ผ่านมาในเรื่องการประเมินคุณภาพจะเป็นในเรื่องของ รพ.สต. ติดตาว แต่เมื่อถ่ายโอนไปแล้วนั้น จะมีการดำเนินการเรื่องมาตรฐานคุณภาพตรงนี้อย่างไร

เมื่อเร็วๆนี้ คณะกรรมการสถาบันรับรองคุณภาพสถานพยาบาล (องค์การมหาชน) หรือ สรพ.  นำโดยนพ.ธีรพล โตพันธานนท์ ประธานกรรมการ สรพ.  และพญ.ปิยวรรณ ลิ้มปัญญาเลิศ ผู้อำนวยการ สรพ. พร้อมทั้งสื่อมวลชน ลงพื้นที่ไปยังสำนักงานสาธารณสุขจังหวัดสกลนคร เมื่อวันที่ 24 มิ.ย. 2565 ที่ผ่านมา  เพื่อรับฟังความคิดเห็นเรื่องการพัฒนาการจัดระบบบริการสาธารณสุขของหน่วยบริการปฐมภูมิ (รพ.สต.) ต่อการพัฒนาคุณภาพการให้บริการแก่ประชาชน กรณีการถ่ายโอน รพ.สต. ไป อบจ. โดยมีตัวแทนจากหน่วยงานในพื้นที่ที่เกี่ยวข้องเข้าร่วมจำนวนมาก

นพ.ธีรพล โตพันธานนท์ ประธานกรรมการ สรพ. กล่าวว่า การถ่ายโอน รพ.สต. ไปยังองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นต่างๆ เป็นการเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่ และ สรพ.ได้มีแนวคิดจัดทำมาตรฐานการให้บริการในระดับปฐมภูมิเพื่อให้หน่วยงานต่างๆ ใช้เป็นแนวทางในการพัฒนาคุณภาพ ดังนั้นจึงอยากรับฟังความคิดเห็นจากองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น รพ.สต. และทุกฝ่ายที่เกี่ยวข้อง เพื่อจะได้นำข้อมูลกลับไปพัฒนามาตรฐานให้สอดคล้องกับการปฏิบัติ ขณะเดียวกัน ในวันที่ 1 ต.ค. 2565 ที่จะถึงนี้ สรพ. จะประกาศใช้มาตรฐานการรับรองคุณภาพสถานพยาบาลฉบับใหม่ ดังนั้นจึงอยากรับฟังความคิดเห็นจากหน่วยบริการในประเด็นนี้ด้วยเช่นกัน

พญ.ปิยวรรณ ลิ้มปัญญาเลิศ ผู้อำนวยการ สรพ. กล่าวว่า การที่ รพ.สต. จะย้ายไปอยู่สังกัดใดก็ตาม แต่ด้วย รพ.สต. ก็ยังเป็นสถานพยาบาลของรัฐ จึงยังอยู่ในบทบาทที่ สรพ. อาจเป็นจิ๊กซอว์เล็กๆที่ทางองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น (อปท.) จะเลือกให้เรามาเป็นส่วนหนึ่งในการดูแลการรับรองคุณภาพ เพราะการรับรองคุณภาพสถานพยาบาลของเรา ไม่ได้รับรองเชิงโครงสร้าง แต่เรารับรองเชิงระบบของสถานบริการ คือ การให้บริการ เพื่อให้ประชาชนมั่นใจว่า สถานพยาบาลของท่านได้ส่งมอบระบบการบริการที่มีคุณค่าต่อประชาชน

"ยืนยันว่ามาตรฐานของสรพ. ไว้ใจได้ เพราะผ่านการรับรองในระดับสากล กระบวนการรับรองมาตรฐานของสถานบริการปฐมภูมิ เราได้วางดีไซน์ไว้เพื่อทำให้ประเทศไทยเป็นหนึ่งในประเทศที่มีมาตรฐานสถานบริการปฐมภูมิในระดับสากลยอมรับ ซึ่งท่านรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงฯ ก็สนับสนุนเรื่องนี้" 

เดิมกระทรวงสาธารณสุข ใช้กลไกรพ.สต.ติดดาว และทาง สรพ.ได้มีการหารือกับทางกระทรวงฯ ว่าแต่ตั้งแต่ปี 2570 เป็นต้นไปจะเป็น Third party ในการเป็นส่วนหนึ่งของการรับรองคุณภาพของรพ.สต. แต่ประกอบกับในวันที่ 1 ต.ค.2565 นี้  จะมีรพ.สต.ถ่ายโอนไปท้องถิ่น จำนวน  3,348 แห่ง หรือประมาณ 30% ของ รพ.สต.ทั้งหมดไปอยู่กับองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ดังนั้น จึงต้องขยับเรื่องนี้ให้เร็วขึ้น ซึ่งแต่เดิม สรพ.ใช้กลไกมาตรฐานระบบสุขภาพระดับอำเภอ (District Health System Accreditation : DHSA) เป็นเครื่องมือพัฒนาคุณภาพหน่วยบริการปฐมภูมิ โดยมีฐานที่โรงพยาบาลชุมชน เป็นพี่เลี้ยงดูแลเรื่องส่งมอบคุณภาพที่ได้มาตรฐานให้กับ รพ.สต. ในเครือข่าย

สรพ.ทำเรื่องนี้มา 3 ปี มีเครือข่ายที่ผ่านการรับรอง DHSA 38 แห่งทั่วประเทศ ซึ่ง จ.สกลนคร มีพื้นฐานการพัฒนาสุขภาพที่เชื่อมต่อไปยังชุมชนผ่านมาตรฐาน DHSA สูงสุดถึง 8 โรงพยาบาล แต่จากข้อมูลพบว่าใน 8 เครือข่ายนี้ มี รพ.สต. ขอโอนย้ายไปสังกัดองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นทั้งอำเภออยู่หลายอำเภอ ดังนั้น ที่นี่จะเป็นตัวอย่างสำคัญว่าถ้า รพ.สต.ย้ายสังกัดแล้ว ระบบDHSA ที่มีฐานจากโรงพยาบาลชุมชนกำกับเรื่อง Service Delivery จะคงรูปแบบนี้ต่อไปได้หรือไม่หรือจะใช้กลไกดูแลเรื่องคุณภาพอย่างไร 

"ถ้ารพ.สต.ที่อยู่ในกระทรวงสาธารณสุข เราก็ยังสามารถใช้กลไกมาตรฐานระบบสุขภาพระดับอำเภอ หรือ DHSAได้ แต่หากนอกกระทรวงฯ ที่ไปอยู่กับอปท. ท่านจะเลือกมาตรฐานรับรองแบบใดก็ต้องอยู่ที่การพิจารณา " พญ.ปิยวรรณ กล่าว 

นายมานพ เชื้อบัณฑิต ปลัดองค์การบริหารส่วนจังหวัดสกลนคร กล่าวว่า ทาง อบจ. ก็มีความกังวลพอสมควรว่าเมื่อรับถ่ายโอน รพ.สต. มาแล้วจะมีสิ่งใดที่จะรับประกันคุณภาพให้ประชาชนมั่นใจในเรื่องคุณภาพการให้บริการ อย่างไรก็ดี ความกังวลก็ส่วนหนึ่ง แต่ที่ท้องถิ่นอยากรับโอน รพ.สต. เพราะอย่างน้อยอยากให้ประชาชนได้รับบริการที่มากกว่าเดิม เนื่องจากเมื่อรับโอนมาแล้ว นอกจากงบเหมาจ่ายรายหัวแล้ว รพ.สต. ยังจะได้รับการสนับสนุนอีกส่วนจากองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นทำให้สามารถจัดบริการได้ง่ายขึ้น ขณะที่กำลังคนที่ย้ายมาก็เตรียมกรอบอัตราต่างๆรองรับไว้สามารถไปถึงตำแหน่งชำนาญการพิเศษในสายงานต่างๆ

อย่างไรก็ตาม ท้องถิ่นจะมีเกณฑ์ชี้วัดอีกแบบ ส่วนใหญ่เป็นเรื่องกระบวนการ เช่น การประเมินประสิทธิภาพในด้านบุคลากร ด้านบริการสาธารณะ การเงินการคลัง ด้านธรรมมาภิบาล ส่วนเรื่องคุณภาพการบริการสาธารณสุขเป็นเรื่องใหม่ของ อบจ. เราศึกษากฎหมายและมาตรฐานต่างๆ และใช้ พ.ร.บ. ระบบสุขภาพปฐมภูมิ 2562 เป็นแนวทาง แต่ก็ยังคิดไม่ออกว่าจะใช้เครื่องมือใด 

"ถ้าใช้เกณฑ์ที่ สรพ. เสนอ เราเห็นด้วยอย่างยิ่งเพราะว่าอย่างน้อยก็มีหลักประกันคุณภาพว่าประชาชนมาแล้วจะได้รับบริการที่ดี และเชื่อว่าทุกพื้นที่ ทุก อบจ. พร้อมให้ความร่วมมือในการใช้เกณฑ์คุณภาพไม่ว่าจะจาก สรพ. หรือจากกลไกอื่นๆ สำหรับการประเมินคุณภาพ รพ.สต. ที่ถ่ายโอนมาอยู่กับท้องถิ่น เพื่อให้ประชาชนได้รับบริการอย่างมีประสิทธิภาพ"นายมานพ กล่าว

นพ.ธราพงษ์ กัปโก รองนายแพทย์สาธารณสุขจังหวัดสกลนคร กล่าวว่า โรงพยาบาลทุกแห่งผ่านการรับรองคุณภาพจาก สรพ. 100% และมีอำเภอที่ได้รับการรับรองมาตรฐานระบบสุขภาพระดับอำเภอ (District Health System Accreditation : DHSA) อีก 8 แห่งหรือประมาณ 50% และอีก 50%  อยู่ระหว่างดำเนินการเพื่อให้ครบ 100% ในอนาคต 

ขณะเดียวกัน รพ.สต. ใน จ.สกลนคร ที่ขอทำการถ่ายโอนมีจำนวน 144 แห่ง แต่เนื่องจากใน 2566 มีเรื่องงบประมาณทำให้ต้องมีการชะลอ จึงมีบางส่วนได้ถ่ายโอนไป แต่จะเหลือ 24 แห่งยังอยู่กระทรวงสาธารณสุข อาจจะต้องชะลอการถ่ายโอนออกไปก่อนและเริ่มถ่ายโอนในปี 2567 ดังนั้นปี 2565 นี้ จะทางจังหวัดจะศึกษาตัวอย่างจากจังหวัดใกล้เคียงก่อนว่าเมื่อถ่ายโอนไปแล้วพบปัญหาอุปสรรคอะไร สิ่งที่ต้องพัฒนาต่อในมุมมองของ อบจ. เป็นอย่างไร 

*สามารถกดติดตาม และแชร์ข่าวสำนักข่าว Hfocus ที่ https://www.facebook.com/Hfocus.or