กรมการแพทย์จัดอบรมดูแลผู้สูงอายุภาวะสมองเสื่อมด้วย Humanitude Care

สถาบันเวชศาสตร์สมเด็จพระสังฆราชญาณสังวรเพื่อผู้สูงอายุ กรมการแพทย์ ร่วมกับคณะพยาบาลศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย จัดอบรม “การดูแลผู้สูงอายุที่มีภาวะสมองเสื่อมตามแนวคิดฮิวแมนนิจูด” (Innovative Care for Dementia : Humanitude Care) ด้วยความเคารพและเข้าใจในความเป็นมนุษย์ เพื่อให้บุคลากรที่เข้าอบรมได้รับความรู้และนำไปจัดการปัญหาด้านพฤติกรรมและจิตใจในผู้สูงอายุสมองเสื่อมได้

นพ.ธีรพล โตพันธานนท์

นพ.ธีรพล โตพันธานนท์ อธิบดีกรมการแพทย์ เปิดเผยว่า ปัญหาสมองเสื่อมเป็นปัญหาสำคัญที่มีผลกระทบต่อสุขภาพประชากรทั่วโลกและประเทศไทยทั้งด้านการสาธารณสุข เศรษฐกิจ การเมือง และสังคม จากข้อมูลขององค์การอนามัยโลก พ.ศ. 2555 พบว่าในกลุ่มประเทศอาเซียน มีอัตราความชุกของภาวะสมองเสื่อม ประมาณร้อยละ 6.3 ของประชากรอายุมากกว่า 60 ปีขึ้นไป หากคำนวณตามจำนวนประชากรสูงอายุในประเทศไทยจะพบผู้ป่วยภาวะสมองเสื่อมถึง 542,300 คน ซึ่งจะเป็นปัญหาสำคัญของประเทศไทย

กรมการแพทย์มีนโยบายพัฒนาระบบการดูแลผู้ป่วยสมองเสื่อมรวมถึงพัฒนาองค์ความรู้ด้านการป้องกัน รักษาและการดูแลระยะยาวเพื่อผู้สูงอายุสมองเสื่อมโดยเฉพาะ ซึ่งขณะนี้ได้จัดทำเครื่องมือคัดกรองโรคสมองเสื่อมใช้งานในพื้นที่สำหรับผู้สูงอายุทั่วประเทศ โดยมีเป้าหมายคัดกรองให้ได้ครบทั้ง 100% ในอนาคต ในขณะเดียวกันได้พัฒนาองค์ความรู้และคู่มือสำหรับบุคลากรในระดับปฐมภูมิและทุติยภูมิให้สามารถดูแลผู้ป่วยอัลไซเมอร์และสมองเสื่อมได้ในชุมชน

มีการพัฒนาระบบบริการผู้สูงอายุสมองเสื่อมผ่านงานวิจัยและพื้นที่นำร่องทั่วประเทศ ในอนาคตจะมีแผนขยายความครอบคลุมของการบริการและผู้ที่เพิ่งเริ่มมีอาการในระยะต้นเพื่อชะลอโรคให้เป็นสมองเสื่อมช้าลงด้วย

ทั้งนี้การป้องกันโรคยังเป็นส่วนที่สำคัญที่สุด การผสมผสานและบูรณาการการป้องกันสมองเสื่อมเข้าไปในแผนงานป้องกันและดูแลโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง (NCDs) จึงเป็นนโยบายสำคัญที่ทางกรมการแพทย์จะได้พัฒนาต่อไป

นพ.ประพันธ์ พงศ์คณิตานนท์ ผู้อำนวยการสถาบันเวชศาสตร์สมเด็จพระสังฆราชญาณสังวรเพื่อผู้สูงอายุ กล่าวว่า การดูแลตามแนวคิดฮิวแมนนิจูด (Humanitude) เป็นแนวคิดการดูแลที่เน้นบทบาทของผู้ดูแล มีความเหมาะสมสำหรับผู้สูงอายุที่มีปัญหาด้านการรู้คิด ด้านความจำ หรือมีความผิดปกติทางพฤติกรรม สูญเสียความเป็นตัวของตัวเอง โดยยึดหลักการดูแลผู้สูงอายุด้วยความเคารพและเข้าใจในความเป็นมนุษย์ ให้การดูแลด้วยความรัก ความเข้าใจ เอาใจใส่ และเคารพในศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ของผู้สูงอายุ

หลักการดูแลตามแนวคิดฮิวแมนนิจูด มีหลักการที่สำคัญ 4 องค์ประกอบ คือ การพูด (Speech) การสบตา (Eye contact) การสัมผัส (Touch) และการจัดท่าทางแนวตั้งตรง (Verticality)

ทั้งนี้ การเตรียมความพร้อมและพัฒนาระบบการดูแลผู้สูงอายุภาวะสมองเสื่อมเพื่อรองรับสถานการณ์ผู้สูงอายุสมองเสื่อมระดับประเทศ ต้องอาศัยทักษะและองค์ความรู้เฉพาะที่สามารถรับมือกับอาการทางพฤติกรรมและจิตใจที่แปรปรวนและเสื่อมถอยลง ตลอดจนการใช้ยาที่จำเป็น การดูแลที่คำนึงถึงภาระของผู้ดูแลและครอบครัว

สถาบันเวชศาสตร์สมเด็จพระสังฆราชญาณสังวรเพื่อผู้สูงอายุ กรมการแพทย์ เป็นหน่วยงานรับผิดชอบงานวิชาการด้านเวชศาสตร์ผู้สูงอายุ รวมถึงถ่ายทอดความรู้และเทคโนโลยีทางการแพทย์ด้านผู้สูงอายุ จึงได้ร่วมกับคณะพยาบาลศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย จัดอบรม “การดูแลผู้สูงอายุที่มีภาวะสมองเสื่อมตามแนวคิดฮิวแมนนิจูด” (Innovative Care for Dementia: Humanitude Care) โดยได้รับเกียรติจากผู้ทรงคุณวุฒิจากประเทศฝรั่งเศสและญี่ปุ่นเป็นวิทยากร เพื่อเตรียมความพร้อมและพัฒนาระบบการดูแลผู้สูงอายุภาวะสมองเสื่อมให้รองรับสถานการณ์ผู้สูงอายุสมองเสื่อมระดับประเทศ โดยมุ่งหวังให้บุคลากรทางสาธารณสุขที่เข้ารับการอบรมได้รับความรู้และนำไปจัดการปัญหาด้านพฤติกรรมและจิตใจในผู้สูงอายุสมองเสื่อมได้