สำรวจคนไร้บ้านทั่วประเทศ พบกรุงเทพฯ มากสุด

เปิดปัญหาคนไร้บ้านหน้าใหม่ถึง 39 %  เร่งหาทางออกทุกภาคส่วน ขณะที่สูงวัยเร่ร่อน 22% ลุ้นผุดกองทุนตั้งหลักชีวิต

เมื่อวันที่ 22 พ.ย.ที่กระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ (พม.) สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) ร่วมกับ พม. โดย กรมพัฒนาสังคมและสวัสดิการ(พส.)  สถาบันเอเชียศึกษา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และภาคีเครือข่ายคนไร้บ้าน จัดงานมหกรรมด้านการคุ้มครองคนไร้ที่พึ่ง ปี 2567 พร้อมแถลงผลข้อมูลสำรวจเชิงลึกสถานการณ์คนไร้บ้าน ปี 2566   

นายอนุกูล ปีดแก้ว ปลัด พม. เปิดเผยว่า  คนไร้บ้านเป็นปัญหาที่เกิดขึ้นกับทุกสังคมในหลายประเทศทั่วโลก มีปัจจัยที่คล้ายคลึงกัน คือ 1.ปัญหาเชิงปัจเจกระดับบุคคล ภาวะอาการเจ็บป่วย ติดสารเสพติด ความพิการ หรือมีอาการทางจิต 2. ปัญหาเชิงระบบ สถานะทางเศรษฐกิจ ปัญหาครอบครัว การเข้าไม่ถึงสิทธิสวัสดิการ และการถูกผลักออกจากระดับชุมชน เห็นชัดเจนว่าปัญหาที่ซับซ้อนเหล่านี้  ที่ผ่านมาพม.ได้รับการสนับสนุนจากองค์กรภาคีเครือข่าย รวมถึงภาคประชาสังคม เข้าร่วมวางแผนแก้ไขปัญหา  

นายอนรรฆ พิทักษ์ธานิน ผู้จัดการแผนงานพัฒนาองค์ความรู้ฯ คนไร้บ้าน สถาบันเอเชียศึกษา จุฬาฯ กล่าวว่า สถาบันฯ ได้รับการสนับสนุนจากพม.และสสส.สำรวจข้อมูลแจงนับคนไร้บ้านครอบคลุมทุกจังหวัดทั่วประเทศ ในเดือนพ.ค.2566 พบคนไร้บ้านจำนวน 2,499 คน พบในพื้นที่กรุงเทพมหานครสูงสุด 1,271 คน คิดเป็นสัดส่วน 50.86% รองลงมา ชลบุรี 126 คน คิดเป็น 5.04% เชียงใหม่ 118 คน คิดเป็น 4.72% ขอนแก่น 73 คน คิดเป็น 2.92% กาญจนบุรี 62 คนคิดเป็น 2.48% สาเหตุหลักมาจากตกงาน 44.72% มีปัญหาครอบครัว 35.18% ช่วงอายุที่พบมากที่สุดคือ 45-55 ปี ทั้งยังพบคนไร้บ้านหน้าใหม่ถึง 39 % นอกจากนี้ยังพบคนไร้บ้านมีปัญหาติดสุรา 18.1% ปัญหาสุขภาพจิต 17.9%  อีกทั้งมีผู้สูงอายุไร้บ้านเพิ่มสูงขึ้น 22% เมื่อสำรวจถึงรายได้พบ 65% มีอาชีพ ส่วนใหญ่รับจ้าง รายได้เฉลี่ยไม่เกิน 1,500 บาทต่อเดือนเป็นรายได้ที่ต่ำและไม่สม่ำเสมอ ทั้ง 55% จบเพียงประถมศึกษา ผลการสำรวจสะท้อนถึงสัดส่วนคนไร้บ้านสูงอายุที่เพิ่มสูงขึ้น ทั้งมีคนไร้บ้านหน้าใหม่เพิ่ม เป็นความท้าทายในกระบวนการป้องกัน และฟื้นฟูคนไร้บ้านในอนาคต ซึ่งจุฬาฯ และเครือข่าย จะทำการวิเคราะห์ข้อมูลเชิงลึกเพื่อการออกแบบเชิงนโยบายต่อไป 

นางภรณี ภู่ประเสริฐ ผู้ช่วยผู้จัดการกองทุน สสส. กล่าวว่า การแจงนับคนไร้บ้านทั่วประเทศ เป็นการทำงานร่วมกันระหว่าง สสส.  พม. และภาคีเครือข่าย ภาคีเครือข่าย มีการสำรวจมา 3 ครั้งแล้วพบสัดส่วนเพิ่มขึ้น โดยเฉพาะที่น่าห่วงคือคนไร้บ้านหน้าใหม่ที่มีถึง 39 % หากเราไม่สามารถจัดการภายใน 2 ปีให้คนเหล่านี้คืนสู่ครอบครัวและชุมชน จะกลายเป็นคนไร้บ้านถาวร จึงได้ร่วมกันทำงานครอบคลุมทุกมิติ ช่วยให้ตั้งหลักชีวิตได้รวดเร็ว ไม่เกิดคนไร้บ้านถาวร  ที่ผ่านมาสสส. ร่วมกับ มูลนิธิพัฒนาที่อยู่อาศัย พม. ทำต้นแบบป้องกันการเข้าสู่ภาวะไร้บ้านถาวร ป้องกันกลุ่มเสี่ยงการเข้าสู่ภาวะไร้บ้าน ทั้งโครงการ “ที่อยู่อาศัยคนละครึ่ง” เป็นโครงการนำร่อง ซึ่งสสส. สนับสนุนการเช่าที่อยู่ 60% และคนไร้บ้านสมทบ 60% ต่อเดือน ส่วนเกิน 20 % นำเข้ากองทุนเพื่อช่วยเหลือสวัสดิการคนไร้บ้าน ทำให้คนไร้บ้านกว่า 50 คน มีที่อยู่ มีอาชีพ รายได้มั่นคงขึ้น ตลอดจนพัฒนาระบบศูนย์พักคนไร้บ้าน ที่เน้นกระบวนการจัดการตนเองของคนไร้บ้าน เสริมความเข้มแข็งในมิติทางสังคม และสุขภาพ สสส. ยังทำงานร่วมกับ กรุงเทพมหานคร พม. และเครือข่ายอาสาสมัคร พัฒนาระบบจุดประสานงานคนไร้บ้าน (จุด Drop in) สนับสนุนสวัสดิการ บริการทางสังคม สุขภาพคนไร้บ้าน ลดความเปราะบาง และหนุนเสริมคนไร้บ้านหน้าใหม่ให้เข้าถึงสวัสดิการ ที่อยู่อาศัยที่เหมาะสมได้ 

นางจตุพร โรจนพานิช อธิบดีพส. กล่าวว่า ได้หารือกับสสส.และกทม.ที่จะต่อยอดโครงการที่อยู่อาศัยคนละครึ่ง โดยอาจจะจัดตั้งเป็นกองทุนตั้งหลักชีวิต เพื่อดูแลทั้งมิติอาชีพและที่อยู่อาศัยให้กับคนไร้บ้าน ซึ่งจะนำเสนอผู้บริหารระดับสุงพิจารณาต่อไป