บ้านเมือง - ในฐานะที่กรมสุขภาพจิตเป็นหน่วยงานวิชาการที่มีบุคลากรซึ่งมีความเชี่ยวชาญ มีความสามารถทั้งด้านวิชาการ ด้านบริหาร และมีการทำงานที่เป็นระบบในการดูแลสุขภาพจิตให้กับประชาชนชาวไทย ทั้งการส่งเสริม ป้องกัน บำบัด รักษา ฟื้นฟูสุขภาพจิต และการสร้างเสริมความเข้มแข็งให้กับจิตใจคนไทย เมื่อย่างเข้าสู่ศักราชใหม่ปี 2557 นี้การทำงานของกรมสุขภาพจิตจะเดินหน้าไปในทิศทางใด
ทิศทางและนโยบายงานสุขภาพจิตในปี 57
น.พ.เจษฎา โชคดำรงสุข อธิบดีกรมสุขภาพจิต กล่าวว่า ทิศทางงานสุขภาพจิตในปี 57 นี้ กรมฯ มีภารกิจสำคัญในหลายๆ เรื่องที่ต้องดำเนินงานอย่างต่อเนื่อง โดยเฉพาะงาน บูรณาการร่วมกับหน่วยงานในพื้นที่เพื่อประสานการดำเนินงานให้สอดคล้องกับนโยบายของกระทรวงสาธารณสุข ที่มุ่งหวังให้ประชาชนทั่วประเทศสามารถเข้าถึงบริการสุขภาพทั้งทางร่างกายและจิตใจ สามารถรับบริการได้ทุกที่ และบริการที่ดีทุกครั้งกับหน่วยงานที่อยู่ใกล้บ้าน เพื่อประหยัดเวลาและค่าใช้จ่ายให้กับประชาชน ซึ่งบริการจะมีคุณภาพ มีมาตรฐานเดียวกัน จึงต้องร่วมกับทุกหน่วยงานในพื้นที่ทุกจังหวัด กำหนดทิศทางการบริหารงานในเครือข่ายบริการสุขภาพร่วมกันและได้มีการสื่อสาร สร้างความเข้าใจให้กับบุคลากรในทุกระดับ เพื่อให้ทราบถึงบทบาทภารกิจการดำเนินงานในรูปแบบใหม่ร่วมกัน ตลอดจนแผนยุทธศาสตร์และตัวชี้วัดของกระทรวง พร้อมทั้งให้ผู้บริหารและผู้เกี่ยวข้องทุกคนมีความชัดเจนในการสื่อสารข้อมูลเพื่อไม่ให้เกิดความสับสนในการปฏิบัติงานและได้รับความร่วมมือจากทุกภาคส่วนที่เกี่ยวข้องให้สามารถบริการบำบัดรักษา และบริการวิชาการด้านสุขภาพจิตและจิตเวชได้อย่างใกล้ชิด โดยหน่วยงานส่วนกลางที่เป็นหน่วยวิชาการจะทำหน้าที่เป็น Regulator (ผู้ควบคุม) ให้ผู้เชี่ยวชาญเข้ามามีส่วนร่วมในการสนับสนุนการดำเนินงานในพื้นที่ AHB ให้เกิดประสิทธิภาพสูงสุด
สำหรับนโยบายในการดำเนินงานของกรมสุขภาพจิตจากปี 57 เป็นต้นไป จะเน้นการดำเนินงานอย่างต่อเนื่องตามนโยบายของรัฐบาล โดยจะมีการยกระดับการให้บริการสุขภาพแก่ประชาชน ปรับรูปแบบการให้บริการที่ผสมผสานกันระหว่างงานบริการด้านร่างกายควบคู่กับบริการสุขภาพจิต เน้นการให้บริการประชาชนทุกกลุ่มวัย อาทิ การพัฒนาสติปัญญาเด็กไทย การเสริมทักษะชีวิตให้กับวัยรุ่น การผ่อนคลายความเครียดในวัยทำงานและการป้องกันโรคซึมเศร้าในผู้สูงอายุ ทั้งนี้ ขึ้นอยู่กับสภาพปัญหาและความต้องการของพื้นที่เป็นหลัก ส่วนหน่วยงานในสังกัดกรมสุขภาพจิตจะมีการพัฒนาวิชาการให้มีความเชี่ยวชาญเฉพาะทาง Excellence Ceer (ศูนย์ความเป็นเลิศ) ที่มีความลึกในด้านวิชาการ และมีความสอดคล้องกับสภาพแวดล้อมและสภาพเศรษฐกิจของประชาชนในสังคมไทย โดยจะมีการมอบหมายให้ทุกหน่วยบริการในสังกัดร่วมกันเร่งดำเนินการให้บริการร่วมกับหน่วยงานในพื้นที่ทุกจังหวัดให้เป็นรูปธรรมโดยเร็ว ที่ตรงตามความต้องการ เพื่อให้ประชาชนได้รับบริการที่มีคุณภาพ สามารถเข้าถึงบริการได้อย่างทั่วถึงและมีความเท่าเทียมกันในการใช้บริการไม่ว่าจะอยู่นอกเมืองหรือชนบท
ปิดช่องว่างงานบริการใน กทม. ...สร้างเครือข่ายงานในท้องถิ่น
ส่วนงานด้านการบำบัดรักษาสุขภาพจิตและจิตเวชนั้น น.พ.เจษฎา กล่าวต่อว่า ปี 57 นี้จะเน้นการประสานงานการให้บริการในเขตพื้นที่กรุงเทพมหานคร เนื่องจากปัจจุบันระบบสาธารณสุขของพื้นที่กรุงเทพมหานครในแง่ของการบำบัดรักษา และความครอบคลุมของการให้บริการยังมีช่องว่างอยู่มาก กรมสุขภาพจิตจึงได้กำหนดแนวทางร่วมกับหน่วยงานบริการในกรุงเทพมหานครพิจารณาหาแนวทางปิดช่องว่างในส่วนนี้ด้วย
งานอีกด้านหนึ่งคือการสร้างภาคีเครือข่ายในระดับท้องถิ่นเพื่อขับเคลื่อนงานสุขภาพจิตให้มีความเข้มแข็ง โดยกรมสุขภาพจิตได้มีการอบรมพยาบาลสุขภาพจิตและจิตเวชซึ่งถือเป็นต้นทุนเครือข่ายที่สำคัญของกรมฯ ในพื้นที่อยู่แล้ว ประเด็นนี้ ทางกรมฯ จะมุ่งเน้นให้ศูนย์สุขภาพจิตทุกแห่งสานสัมพันธ์ซึ่งมีอยู่เดิมกับภาคีเครือข่ายให้ถึงระดับท้องถิ่นอย่างใกล้ชิด แน่นแฟ้นและสามารถช่วยดูแลประชาชนในแต่ละอำเภอผ่าน รพ.สต.ได้ตรงความต้องการของประชาชนในท้องถิ่น
ปี 57 มุ่งเน้นพัฒนางานสุขภาพจิตให้ครบในทุกกลุ่มวัย
น.พ.เจษฎา กล่าวต่ออีกว่า งานสำคัญของกรมสุขภาพจิตอีกหนึ่งงานที่จะมุ่งเน้นในปี 57 คือการพัฒนางานสุขภาพจิตให้ครบในทุกกลุ่มวัย ตามปัญหาที่พบใน กลุ่มวัยเด็ก-วัยเรียน ปัญหาที่พบคือ เด็กไทย IQ/EQ ต่ำ ปัญหาพฤติกรรมเลียนแบบของเด็กกับสื่อ TV และสื่อ IT ต่างๆ กรมจะเร่งส่งเสริมให้ IQ เด็กไทยเกิน 100 ให้เด็กมีพัฒนาการที่เหมาะสมกับวัย โดยการให้ความรู้ความเข้าใจแก่พ่อ แม่ ผู้ปกครอง ครู ในการดูแลเด็กให้มีพัฒนาการหรือพฤติกรรมที่เหมาะสม ตลอดจนสื่อสารให้ประชาชนเข้าใจในเรื่องพัฒนาการเด็ก และการส่งเสริมความฉลาดของเด็กทั้ง IQ/EQ อย่างเป็นองค์รวม กลุ่มวัยรุ่น ปัญหาที่พบคือ การตั้งท้องก่อนวัยอันควร แม่วัยใส การติดยาเสพติด ปัญหาพฤติกรรมการติดเกมและติดการพนัน (พนันบอล) ซึ่งประเด็นนี้จะเร่งส่งเสริมเด็กให้มีภูมิต้านทานที่ดี รู้จักทักษะการปฏิเสธสิ่งไม่ดี กลุ่มวัยทำงาน ปัญหาที่พบคือการหย่าร้าง ความอดทนต่ำ การมีพฤติกรรมเสี่ยงที่เกี่ยวข้องกับอบายมุข กรมจะมุ่งเน้นสนับสนุนการแก้ไขปัญหาพฤติกรรมรุนแรงในครอบครัว การติดยาเสพติด การติดการพนัน โดยเฉพาะพนันบอล ส่วน กลุ่มผู้สูงอายุ ปัญหาคือในอนาคตประเทศไทยจะมีประชากรวัยสูงอายุถึง 20% กรมจะเน้นการเตรียมความพร้อมในกลุ่มวัยทำงานที่จะเป็นกลุ่มผู้สูงอายุในอนาคตให้เท่าทันโรคซึมเศร้า และสนับสนุนการดูแลส่งเสริมพัฒนาการในกลุ่มเด็กปกติและ กลุ่มเด็กพิการหรือเด็กพิเศษ เนื่องจากในอนาคตเด็กกลุ่มนี้จะมีมากขึ้น กรมต้องผลักดันให้มีระบบการเฝ้าระวังตั้งแต่อยู่ในท้องแม่ และแรกเกิด หากพบเด็กมีความผิดปกติหรือมีความพิการแต่กำเนิด หน่วยงานให้บริการที่เกี่ยวข้องจะให้การดูแลกระตุ้นพัฒนาการและแนะนำผู้ปกครองรู้วิธีช่วยพัฒนาเด็กให้สามารถช่วยเหลือตนเองให้อยู่ในสังคมได้โดยไม่เป็นภาระมากเกินไป
ภารกิจสำคัญยิ่งที่กรมสุขภาพจิตรับดำเนินการมา 10 กว่าปี คือการสนับสนุนและดำเนินโครงการในพระราชดำริโครงการ TO BE NUMBER ONE ในทูลกระหม่อมหญิง อุบลรัตนราชกัญญา สิริวัฒนาพรรณวดี ซึ่งเป็นโครงการที่กรมสุขภาพจิตดำเนินการรณรงค์ป้องกันการติดยาและสารเสพติดในเยาวชน ซึ่งเป็นทรัพยากรสำคัญของประเทศชาติ และเป็นกลุ่มเป้าหมายที่กรมสุขภาพจิตได้รับมอบหมายจากกระทรวงสาธารณสุขให้เป็นหน่วยงานหลักในการเร่งดำเนินการอย่างเข้มข้นและขยายขีดความสามารถให้เข้าถึงประชากรกลุ่มเป้าหมายเพื่อป้องกันการติดยาและให้สามารถใช้บริการได้ทั่วถึงยิ่งขึ้นทุกพื้นที่
ที่มา: หนังสือพิมพ์บ้านเมือง วันที่ 3 มกราคม 2557
