สธ.สร้างอสม.เชี่ยวชาญ ค้นหาผู้ป่วยมะเร็งตับท่อน้ำดีใน 20 จว.อีสาน

วันนี้ (24 กันยายน 2555) ที่จังหวัดร้อยเอ็ด นายแพทย์สุรวิทย์ คนสมบูรณ์ รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงสาธารณสุข เปิดโครงการรณรงค์คนร้อยเอ็ดแท้กินแต่ปลาสุก และอบรมพัฒนาอาสาสมัครสาธารณสุข หรือ อสม.เป็น อสม.เชี่ยวชาญการป้องกันและคัดกรองมะเร็งท่อน้ำดีของจังหวัดร้อยเอ็ด ตามยุทธศาสตร์กำจัดพยาธิใบไม้ตับ ลดมะเร็งท่อน้ำดี วาระคนอีสาน โดยมีผู้บริหารระดับสูง นายแพทย์สาธารณสุขจังหวัด แพทย์ พยาบาล และเจ้าหน้าที่สาธารณสุขจังหวัดร้อยเอ็ด ร่วมงานกว่า 1,500 คน

นายแพทย์สุรวิทย์ ให้สัมภาษณ์ว่า ขณะนี้โครงการลดป่วยและเสียชีวิตจากโรคมะเร็งตับและมะเร็งท่อน้ำดีในภาคตะวันออกเฉียงเหนือมีความคืบหน้ามากซึ่งเป็นความร่วมมือระหว่างสำนักงานสาธารณสุขจังหวัด 20 จังหวัด ภาคตะวันออกเฉียงเหนือกับคณะแพทยศาสตร์มหาวิทยาลัยขอนแก่น องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น และ อสม. โครงการนี้จะเน้นการตรวจคัดกรองหาผู้ป่วย การรณรงค์ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการบริโภคอาหารของประชาชนภาคอีสาน และการการผ่าตัดรักษาฟรีในโรงพยาบาล(รพ.) 15 แห่ง ในโครงการประชาร่วมใจ สร้างสุขอนามัยห่างไกลมะเร็งท่อน้ำดีในตับร้าย เทิดไท้องค์ราชัน-มหาราชินี-พระบรมฯ เพื่อเทิดพระเกียรติเนื่องในวโรกาสเฉลิมพระชนมพรรษา 84 พรรษาพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว 80 พรรษาสมเด็จพระนางเจ้าพระบรมราชินีนาถ และ 60 พรรษาสมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ สยามมกุฎราชกุมาร เริ่มตั้งแต่วันที่ 12 สิงหาคม 2555 จนถึงวันที่ 31 กรกฎาคม 2556 ตั้งเป้าผ่าตัดจำนวน 224 ราย

นายแพทย์สุรวิทย์กล่าวต่อว่า หัวใจสำคัญในการลดการเสียชีวิตของประชาชนจากโรคมะเร็งชนิดนี้ จะต้องค้นหาผู้ป่วยและรักษาให้เร็วที่สุด โดยกระทรวงสาธารณสุขจะอบรมอสม.ใน 20 จังหวัดภาคอีสาน ให้เป็นอสม.เชี่ยวชาญด้านคัดกรองมะเร็งท่อน้ำดีจังหวัดละ 1,700 คน เริ่มแห่งแรกที่ร้อยเอ็ด อสม.ที่ผ่านการอบรมแล้ว จะออกค้นหาผู้ที่มีความเสี่ยงในหมู่บ้านต่างๆ จากนั้นจะส่งกลุ่มที่มีความเสี่ยงพบเจ้าหน้าที่เพื่อตรวจวินิจฉัยในขั้นสูงและรักษาอย่างรวดเร็ว การรักษาตั้งแต่เซลล์มะเร็งยังไม่ลุกลาม จะมีโอกาสหายขาดและรอดชีวิตสูง ซึ่งจากสถิติที่ผ่านมาผู้ป่วยมักมาพบแพทย์เมื่อเซลล์มะเร็งกระจายไปที่อื่นแล้ว ทำให้การรักษาไม่ได้ผล แต่ละปีคนอีสานจะเสียชีวิตจากโรคมะเร็งท่อน้ำดีมากถึง 10,628 ราย เฉลี่ยวันละ 30 ราย

ส่วนการป้องกันโรค จะเน้นหนักที่การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการกินของประชาชน ให้เลิกกินปลาร้าดิบ เลิกกินปลาน้ำจืดที่มีเกล็ด แบบสุกๆ ดิบๆ เพราะปลาจำพวกนี้จะมีไข่พยาธิใบไม้ตับอยู่ตามเกล็ดปลา ส่วนในปลาร้าดิบจะมีสารก่อมะเร็ง โดยได้เสนอกระทรวงศึกษาธิการให้บรรจุเรื่องความรู้และการป้องกันโรคมะเร็งทั้ง 2 ชนิด ในหลักสูตรการเรียนนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4-6 ทั่วประเทศ จะทำให้การป้องกันโรคได้ผลยิ่งขึ้น

ด้านนายแพทย์สุระ วิเศษศักดิ์ นายแพทย์สาธารณสุขจังหวัดร้อยเอ็ดกล่าวว่า ประชาชนที่เป็นกลุ่มเสี่ยงเป็นโรคพยาธิใบไม้ตับและมะเร็งท่อน้ำดีมี 5 กลุ่มได้แก่ ผู้ที่เป็นชาวอีสานแต่กำเนิด ผู้ที่ตรวจพบไข่พยาธิใบไม้ตับในอุจจาระ ผู้ที่มีถิ่นฐานบ้านเรือนใกล้ริมแม่น้ำ ลำคลอง ผู้ที่มีอายุมากกว่า 40 ปีขึ้นไป และผู้ที่มีประวัติมีญาติพี่น้องเป็นมะเร็งตับ หากอสม.เชี่ยวชาญพบว่ามีความเสี่ยงจะเป็น จะส่งตัวไปตรวจอัลตราซาวนด์และตรวจทางห้องปฏิบัติการที่โรงพยาบาลชุมชนเพื่อให้ได้รับการวินิจฉัยโรคโดยเร็ว และส่งผ่าตัดรักษาได้ทันเวลาในรพ.15 แห่ง ได้แก่รพ.ศรีนครินทร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น รพ.ขอนแก่น รพ.อุดรธานี รพ.สรรพสิทธิประสงค์ จ.อุบลราชธานี รพ.มหาราชนครราชสีมา รพ.สกลนคร รพ.ร้อยเอ็ด รพ.สุรินทร์ รพ.ราชวิถี รพ.จุฬาลงกรณ์ รพ.รามาธิบดี รพ.ศิริราช รพ.จุฬาภรณ์ รพ.มหาราชนครเชียงใหม่ และรพ.หาดใหญ่