โรบินฮูดกับวาทกรรมขายฝันของเมดิคัลฮับเมืองไทย

โรบินฮูดคือวีรบุรุษจอมโจรของประเทศอังกฤษในยุคกลาง มีความสามารถในการต่อสู้ด้วยดาบและธนู สวมชุดสีเขียว อาศัยอยู่ในป่าใหญ่เชียร์วูด มีชื่อเสียงจากการปล้นคนรวยเพื่อนำเงินทองมาแจกจ่ายแก่คนจน และช่วยเหลือผู้คนที่ไม่ได้รับความเป็นธรรมจากผู้มีอำนาจจนเป็นตำนานเล่าขานของผู้กล้าที่มีชีวิตที่สู้เพื่อความเป็นธรรมสู้เพื่อคนจน

ในช่วงหลังๆ มีการเปรียบเทียบการที่โรงพยาบาลของรัฐและมหาวิทยาลัย หลายแห่งที่มีการเปิดระบบเอกชนในโรงพยาบาลเหล่านั้นว่า เป็นโรบินฮูดในระบบ สุขภาพ คือเปิดบริการพิเศษสำหรับคนมีเงินเพื่อนำผลกำไรเหล่านั้นมาช่วยคนจน

ระบบโรบินฮูดในระบบสุขภาพที่พยายามหารายได้จากคนรวยมาช่วยรักษาคนจนนั้นมีมานานแล้ว ที่ผ่านมาโรงพยาบาลต่างๆมักจะดำเนินการโดยการทำห้องพิเศษให้ผู้ที่มีความสามารถในการจ่ายรับภาระค่าห้องที่สูงพอสมควร และการคิดค่ารักษาสำหรับผู้ป่วยที่เบิกได้อย่างไม่ตกหล่นในอัตราที่สูงกว่าชาวบ้านที่ต้องจ่ายเงินเอง แต่ไม่ว่าผู้ป่วยจะนอนห้องพิเศษหรือสามัญ เบิกได้หรือไม่ได้ ต่างก็รักษาโดยหมอคนเดียวกัน นอนตึกเดียวกัน ใช้เครื่องเอกซเรย์เครื่องเดียวกัน อาหารก็จืดๆ จากโรงครัวเดียวกันมาตรฐานการรักษาไม่แตกต่างกัน รายได้ที่เพิ่มขึ้นนำเข้าเงินบำรุงของโรงพยาบาล ไม่ได้นำมาจ่ายหมอจ่ายเจ้าหน้าที่เป็นสัดส่วนเฉพาะ จึงเป็นโรบินฮูดรุ่นโบราณที่ดิ้นรนเพื่อหารายได้จากคนรวยกว่ามาช่วยสงเคราะห์คนที่จนกว่าอย่างแท้จริงไม่มีสองมาตรฐาน ไม่มีการเลือกปฏิบัติ ไม่มีความสุ่มเสี่ยงต่อความเบี่ยงเบนทางจริยธรรม

วันนี้ระบบที่หลายคนพยายามเรียกว่าเป็นโรบินฮูดอย่างใหม่ ใส่สูทผูกเนกไทแทนชุดสีเขียวปุปะ ใช้ชื่อเมดิคัลฮับที่ดูสูงส่ง แต่มุ่งหวังหารายได้จากคนที่จ่ายได้มาจ่ายค่าตอบแทนให้แก่แพทย์เพื่อช่วยดึงหมอให้อยู่ในระบบสมองไม่ไหลไปภาคเอกชน และหมอเหล่านั้นจะได้ช่วยรักษาทั้งคนรวยและคนจน ส่วนนิยามคนรวยนั้นก็กว้างไกลขยายจากแค่คนไทยไปไกลถึงคนทั้งโลกที่จ่ายได้ และเพื่อให้แข่งขันกับเอกชนได้จริงจึงต้องสร้างตึกทั้งใหญ่และใหม่ มีเครื่องมือทันสมัยใหม่ๆ มีเจ้าหน้าที่ครบถ้วนที่ดึงคนเก่าจากชายขอบมาร่วมเป็นทีมงานคนใหม่ มีบริการอย่างใหม่ที่ไม่แออัด แอร์เย็นฉ่ำ ทีมพร้อมบริการให้สมราคาที่สูงลิ่วไม่แพ้เอกชน  กลายเป็นสองมาตรฐาน  จ่ายก่อนได้รักษาก่อน ไม่มีเงินรอรักษาตามคิว ค่าของคนอยู่ที่มีเงินเท่าใดในระบบนี้แม้แพทย์ที่อุดมคติสูงยิ่งก็ยังมีความสุ่มเสี่ยงต่อความเบี่ยงเบนทางจริยธรรม

แท้จริงเมดิคัลฮับไม่ได้ใช้หลักการอุดมคติของโรบินฮูดที่มุ่งสร้างสังคมที่เป็นธรรม แต่ใช้หลักของทุนนิยมที่ยึดหลักการว่า "สักวันหนึ่งเมื่อเติมน้ำไปเรื่อยจนน้ำล้นแก้วแล้ว น้ำอันฉ่ำเย็นนี้ก็จะไหลบ่าไปถึงคนจนเอง" เฉกเช่นการพัฒนาประเทศที่ผ่านมาที่คนจนรอมา 50 ปีน้ำก็ไม่ล้นแก้วเสียที นี่จึงไม่ใช่อุดมการณ์โรบินฮูดที่มุ่งลดความเหลื่อมล้ำที่คนจนต้องมาก่อน

เราควรยอมรับความจริงว่า เมดิคัลฮับนั้นในไม่ช้าจะทำให้เกิดสองมาตรฐาน คำถามที่สำคัญก็คือ เราควรจะยอมรับสองมาตรฐานในโรงพยาบาล ของรัฐที่ดูแลความป่วยไข้ของผู้คนตามแต่ความตุงของกระเป๋าเงินได้หรือไม่ เมดิคัลฮับเป็นดาบสองคม และมีแนวโน้มว่าคนที่ได้ประโยชน์คือหมอกับคนมีสตางค์ ส่วนคนทั่วไปที่ฝันว่าเมดิคัลฮับจะเป็นโรบินฮูดจะมาช่วยคนจนนั้นเป็นเพียงวาทกรรมขายฝันในวิถีเงินตรา

แท้จริงเมดิคัลฮับไม่ได้ใช้หลักการอุดมคติของโรบินฮู๊ดที่มุ่งสร้างสังคมที่เป็นธรรม แต่ใช้หลักของทุนนิยมที่ยึดหลักการว่า "สักวันหนึ่งเมื่อเติมน้ำไปเรื่อยจนน้ำล้นแก้วแล้วน้ำอันฉ่ำเย็นนี้ก็จะไหลบ่าไปถึงคนจนเอง"